Posted by Technologia blockchain, słynąca z rewolucji w świecie finansów za sprawą kryptowalut, zyskuje coraz większe uznanie w innych sektorach. Jednym z najbardziej obiecujących obszarów jest zastosowanie sieci blockchain w przemyśle spożywczym, gdzie może ona odegrać kluczową rolę w zwiększeniu przejrzystości, bezpieczeństwa i wydajności łańcuchów dostaw żywności.
Czym jest blockchain?
W dużym uproszczeniu, blockchain to system rozproszonego rejestru, w której zapisywane są transakcje w sposób niezmienny i odporny na manipulacje. Zamiast przechowywać dane w jednym centralnym miejscu, blockchain rozkłada je na wiele kopii rozmieszczonych na różnych komputerach w sieci. Dzięki temu każda transakcja czy proces jest weryfikowana i zatwierdzana przez wszystkich uczestników, co zapewnia jej autentyczność i chroni przed oszustwami.
Jak blockchain może poprawić bezpieczeństwo żywności?
W łańcuchu dostaw żywności blockchain może służyć do śledzenia pochodzenia żywności od pola do stołu. Każdy etap podróży produktu, od zbiorów i przetwórstwa po dystrybucję i sprzedaż, może zostać zarejestrowany w blockchainie. Dzięki temu łatwiej jest identyfikować i usuwać z rynku skażone produkty, co pozwala na szybsze reagowanie na wybuchy chorób przenoszonych drogą pokarmową i inne zagrożenia dla zdrowia publicznego.
Jakie są korzyści z zastosowania blockchainu w przemyśle spożywczym:
- Zwiększenie przejrzystości: Konsumenci i ostateczni klienci mogą uzyskać dostęp do informacji o pochodzeniu żywności, metodach produkcji i innych istotnych danych, co pozwala im na dokonywanie świadomych wyborów zakupowych. Przy zastosowaniu na opakowaniu kodów dwuwymiarowych takich jak QR code, Data Matrix w miejsce jednowymiarowego kodu EAN, pozyskanie tych informacji będzie odbywało się na etapie zakupu przy półce sklepowej. Ograniczy to nieuczciwych producentów, dystrybutorów, którzy pozyskują surowce w sposób inny niż deklarowany lub w trakcie transportu nie zachowują ciągu chłodniczego.
- Poprawa wydajności łańcucha dostaw: Blockchain może usprawnić procesy logistyczne i zredukować marnowanie żywności, co prowadzi do oszczędności kosztów i korzyści dla środowiska.
- Wzmocnienie zaufania: Zdecentralizowany i niezmienny charakter blockchainu buduje zaufanie między wszystkimi uczestnikami łańcucha dostaw żywności, od rolników po konsumentów. System ten jest tak skonstruowany, że niemożliwe jest w nim podmienienie dokumentacji lub parametrów procesu, a tym samym wprowadzenie na rynek zafałszowanej żywności.
Jak to działa?
Brzmi to niesamowicie – istnieje jeden rozproszony system posiadający wszystkie informację, żeby potwierdzić cechy produktu. Niemniej jak to działa w praktyce?
Załóżmy, że kupujemy jabłka. W sklepie stajemy przed regałem z jabłkami i mamy do wyboru kilkanaście popularnych odmian i to często w wersji “zwykłej” i w wersji “bio”. Dokonujemy wyboru zgodnego z preferencjami smakowymi (ja osobiście wybieram Ligole gdyż najbardziej smakują naszej całej rodzinie), a następnie możemy zastanowić się skąd to jabłko pochodzi, jak było uprawiane i czy jest bezpieczne? Na jabłku czy jego opakowaniu całe szczęście jest naklejka z kodem QR (poniżej przykład na innym, egzotycznym owocu – niestety nie spotkałem się jeszcze z takimi naklejkami na naszym krajowych owocach), który po zeskanowaniu ukazuje nam odpowiedź na nasze pytania. Jakim cudem?
Sadownik, który wyhodował jabłko, rejestruje informacje o nim w systemie blockchain. Informacje te obejmują lokalizację uprawy, datę zbioru, zastosowane nawozy i pestycydy. Te dane są zapisywane w niezmiennym i przejrzystym rejestrze, do którego każdy może mieć dostęp.
Kiedy jabłko trafia do hurtowni, a następnie do sklepu, informacje o jego pochodzeniu są aktualizowane w systemie blockchain. Wiemy kiedy został dostarczony, w jakich warunkach, czy był przepakowywany. W ten sposób można śledzić jego drogę od pola do stołu.
Inne spotykane praktyczne zastosowania systemu blockchain
- Śledzenie pochodzenia produktów: System blockchain może być używany do śledzenia pochodzenia na przykład owoców morza lub kakao, co pomaga w walce z bezprawnym połowem i niezrównoważonymi uprawami. Świetne rozwiązanie w tym zakresie posiada firma IBM TrustFood (https://www.ibm.com/products/supply-chain-intelligence-suite/food-trust).
- Zapewnienie jakości żywności organicznej: System blockchain może być używany do weryfikacji autentyczności żywności organicznej. W systemie tym dodaje się na przykład numery certyfikatów ekologicznych co zabezpiecza konsumentów przed kupowaniem zafałszowanych produktów.
- Poprawa bezpieczeństwa żywności: System blockchain może być używany do identyfikowania i śledzenia źródeł zanieczyszczeń żywności, co ułatwia szybsze reagowanie w przypadku blokowania i wycofywania żywności niebezpiecznej dla zdrowia i życia Klientów. Jeżeli komuś nasunęły się jakiekolwiek skojarzenia z systemem RASSF to bardzo dobrze – tak – system RASSF działający w Unii Europejskiej i w krajach EFTA jest chyba pierwszym systemem w branży spożywczej wykorzystującym system sieci rozproszonej do zbierania informacji o niebezpiecznych produktach spożywczych. Po więcej informacji odnośnie systemu RASSF zapraszam na strony UE (https://food.ec.europa.eu/safety/rasff_en?prefLang=pl&etrans=pl) lub Głównego Inspektoratu Sanitarnego (https://www.gov.pl/web/gis/rasff)
- Zapewnienie etycznych podstaw w obrocie produktami: Systemy oparte o blockchain pozwalają na zapewnienie, że produkty nie pochodzą z przestępstw lub miejsc gdzie wyzyskiwani są ludzie lub niszczone jest środowisko naturalne. Dla przykładu tym razem nie branża spożywcza, a biżuteria – rozwiązania firmy Everledger (https://everledger.io) pozwalają rejestrować i śledzić cykl życia diamentów, co pomaga w walce z handlem “krwawymi” diamentami.
Wyzwania i przyszłość
Mimo licznych korzyści, wdrażanie technologii blockchain w przemyśle spożywczym wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest potrzeba standaryzacji i integracji systemów blockchain różnych firm. Istotna jest również kwestia edukacji i budowania zaufania wśród producentów, dystrybutorów i konsumentów.
Pomimo tych wyzwań, potencjał blockchainu w dziedzinie technologii i bezpieczeństwa żywności jest ogromny. Wraz z ciągłym rozwojem tej technologii możemy spodziewać się coraz szerszego jej zastosowania, co doprowadzi do bardziej przejrzystego, bezpiecznego i zrównoważonego systemu żywnościowego.
Należy jednak zauważyć, że technologia blockchain jest wciąż na wczesnym etapie rozwoju w branży spożywczej. Istnieją pewne wyzwania, które należy rozwiązać, zanim zostanie ona powszechnie wdrożona, takie jak wysokie koszty i brak interoperacyjności między różnymi systemami blockchain.
Mimo to technologia blockchain ma duży potencjał, aby zrewolucjonizować sposób, w jaki produkujemy, przetwarzamy i spożywamy żywność. Może pomóc w zapewnieniu bezpieczniejszej, bardziej zrównoważonej i przejrzystej żywności dla wszystkich.